مدرسه علمیه حضرت خدیجه (علیهاالسلام) تهران

آداب دفن میت :
حدیث امام صادق علیه السلام : وقتی سنگ لحد را بر میت گذاشتی این چنین دعا کن ؛ خدایا به تنهایی او رحم کن و وحشتش را با انس با خودت جبران کن و رحمتی از سوی خودت برای او همنشین قرار بده که از رحمت و دلسوزی غیر از تو بی نیاز باشد.
دعای هنگام خروج از قبر : انا لله و انا الیه راجعون ، خدایا رتبه اش را بالا ببر و در مورد بازماندگانش خودت جانشینی کن.
از امام صادق می پرسند برزخ چیست ؟ می فرمایند: قبر.
در قرآن خداونددرباره غرق شدن قوم فرعون می فرمایند: آنان در دریا غرق شدند و آنی وارد آتش شدند. انسان به محض خروج برزخش شروع می شود کسی می سوزد و یا با شکنجه از بین می رود و اتفاقات دیگر. انسان به محض جان دادن وارد برزخ می شود و لازم نیست حتماً در زیر خاک مدفون شود و سپس وارد برزخ شود. در نهج البلاغه در 2 جا برزخ ذکر شده است. یکی در مورد پادشاهان ستمگری که اهل تفاخر بودند و حضرت بعد از مرگِ آنان را توصیف می کنند و می فرمایند: اینها می روند در دل برزخ در حالیکه زمین بر آنان مسلط است. و در مورد بعدی برزخ اولیای الهی است که در همین دنیا بر آن اشراف دارند و می فرمایند: گویا اینها دنیا را سپری کرده اند و آنان بر بعد از مرگ اطلاع دارند و اقامت طولانی اهل برزخ را در این دنیا تماشا می کنند و اینها کیستند همان هایی هستند که مشغول عمل کردن حدیث “موتو قبل ان تموتو” شده اند . پس چشم برزخی یعنی نهانی هایی که از دید ما پنهان است و پرده ها کنار می رود و هر آنچه را که دوست ندارد ببیند می بیند. پس برزخ از زمان مردن شروع می شود نه از قبر خاکی.
بدن برزخی چگونه بدنی است ؟
فرموده اند وقتی انسان از دنیا می رود بدنی دقیقا مشابه با همین بدن اما متناسب با عالم برزخ که دیگر پوسیدن در کار نیست دارد. وقتی خداوند انسان را قبض روح کرد، روح در قالبی همچون بدن دنیاییش قرار می گیرد آن بدن هم می خورد و می آشامد و وقتی کسی از این عالم مهمان می شود آن را می شناسند دقیقا به همان شکلی که در دنیا بوده اند و کسی با کسی اشتباه نمی شود.

هنگام مرگ مومن پیامبر، امیرالمونین، حضرت زهرا، امام حسن و امام حسین نزد محتضر حاضر می شوند و پیامبر در جانب راست و اهل بیت در جانب چپ و به او بشارت می دهند که از آنچه در دنیا از آن می ترسیدی در امانی و  که به آنچه امید داشتی می رسی.
آیت الله جوادی آملی می فرمایند: بدن برزخی در عین مثالی بودنش عین بدن خود شخص است ولی متناسب با نظام برزخ و قوانین حاکم بر آن .

حارث ابن مالک جوانی بود که خدمت پیامبر رسید و عرض کرد یا رسول الله گویا عالم برزخ را می بینم و بهشتیان و دوزخیان رادر این حال من صبح را به شب می رسانم و شب را به صبح، حضرت فرمودند: اهل یقین اینگونه اند.

 وقتی انسان وارد برزخ می شود همان کردارهایش می شود ملکاتش و آنان صحبت می کنند و آنها ظهور پیدا می کنند و تعیین کننده اند .

اینک ای بندگان خدا در حالیکه گلوی شما از مرگ رهاست و روحتان آزاد است، قبل از اینکه در جای تنگ و تنگنای گور قرار بگیرید و قبل از آنکه از آن ترس های زمان احتضار و مرگ خبری باشد و قبل از اینکه مرگ فرار برسد و پیش از آنکه خدای عزیز مقتدر شما را مواخذه کند به فکر عمل باشید، فرصت را غنیمت بدانید.
به تعبیر حضرت مرگ داعی است؛ به معنی دعوت کننده. آنکس که دعوت میکند و هیچ تردیدی در آن نیست مرگ است. در ادامه می فرمایند: مرگ خواهنده ای است که با شتاب بدنبال صاحبش می شتابد. چه ایستاده باشد و چه درگریز، مرگ به سرعت شما را می جوید و می یابد.

چه امیدی به بقا دارد کسی که روزی در انتظار اوست که هیچ گذاری از آن نیست.

تعبیر دیگر از مرگ آواز ساربان است که برای شترها می خواند و حضرت مرگ را به آوزار تشبیه کرده اند که شما به آواز مرگ به سرعت پیش میروید. در تعبیر دیگر،

مرگ گردنه ای است بسیار سخت و دشوار و ناهموار که پیش روی شماست.

تعبیر بعدی این است که مرگ تیره کننده خواستهاست و هر که در خواهشهای نفسانی غوطه ور است به یک آن از بین می رود و دور کننده فاصله هاست و فاصله بین افراد و لذائذ را بیشتر می کند.

تعبیر زیبای دیگر حضرت این است که، مرگ زائری است که هیچکس او را دوست ندارد .

تعبیر دیگر، مرگ حریفی است غدار که مغلوب نمی گردد. همیشه او پیروز است و با هر کس هماورد شود او برنده است. در جایی دیگر می فرمایند: مرگ کینه توزی است که خواسته نمی شود ، دست یافته نمی شود، او چیره است و ناخواسته می آید. وجودی است که همه لذات انسان را نابود می کند. برای اولیای خدا هم هیچ لذتی به لذت مرگ نمی رسد و تمام لذات دنیوی را رها می کند و از بین می برد تا به مرگ برسد. در جایی دیگر می فرمایند: مرگ همه آرزوها را قطع می کند، چون ناگهانی می آید و کسی فرصت ندارد که به آرزوهایش برسد. همه این تعبیراتی بسیار قابل تامل است .
آثار یاد مرگ در انسان
یکی از جوایز خداوند برای انبیا و اولیا، یاد مرگ است. امیرمومنان علیه السلام می فرمایند: دنیا خانه ای است که از آن گذر می شود، محل ماندن نیست و آخرت خانه ماندگاری است. حضرت می فرمایند: توشه آخرت باید در دنیا فراهم شود. یاد مرگ در حقیقت عشق ورزیدن به وطن است. شیخ اشراق می فرمایند: وطن آنجاست که انسان از آنجا آمده است. پس همه ما از بالا آمدیم و باید به آنجا بر می گردیم.
اولین تاثیری که یاد مرگ دارد این است که انسان خود را دائما محاسبه می کند و تمام گفتار و کردار و افکارش را مورد بررسی و موشکافی قرار می دهد. روز قیامت را یوم النقاش گفته اند؛ و خداوند نقاش گر آن روز است و ذره ذره موشکافی خواهد کرد. کسی که یاد مرگ باشد خود را برای مرگ آماده می کند. چون هر روز خود را محاسبه می کند زیرا انسان بی کرانه است و می تواند هر روز از گناهی پاک شده و به گناه دیگری آلوده گردد.
در جایی دیگر حضرت می فرمایند: یاد کن قبر خود را که همانا گذر تو بر آن است و حتما روزی بر آن گذر خواهی کرد .آثار یاد مرگ فقط فردی نیست و در اصلاح روابط اجتماعی هم بسیار موثر است.حضرت به مالک اشتر می فرمایند: تو نمی توانی بر خود مسلط شوی و بر خشم خود فائق آیی، مگر اینکه زیاد یاد مرگ و بازگشت به سوی پروردگارت باشی.
ای وای از حسرت بر کسی که مغفول مانده و غافل از اینکه عمرش بر علیه اوگواهی می دهد و روزگار او را به سوی شقاوت کشانده است. یاد مرگ می تواند ما را از غافل ماندن دور نگه دارد. حضرت می فرمایند: من از دو چیز بر شما می ترسم : پیروی از هوای نفس و آرزوی دراز. پیروی از هوای نفس انسان را از یاد حق دور می کند و درازی آرزو باعث فراموشی آخرت می شود و فراموشی آخرت یعنی فراموشی خدا و فراموشی خدا یعنی فراموشی خود . درازی آرزو، کار احمقان است، اگربنده ای مدام در یاد مرگ باشد آرزو را دشمن خود می داند .

معاد در همه موجودات وجود دارد و انسان که هدف آفرینش و اشرف مخلوقات است این مسیر را با تناسب وجود خودش طی می کند. همه انسانها طالب کمال هستند اما گاهی کمال واقعی تشخیص داده نمی شود و این است که عده ای مقصد را درست تشخیص می دهند و به کمال می رسند و عده ای دیگر به بیراهه می رسند.
مرگ فاصله گذر انسان از این عالم به عالم دیگر است. کلیت مرگ این است که همه نفوس چشنده مرگ هستند و گویا جانی است که عصاره ی عمر انسان است و دم مرگ باید همه ی آن را بچشد و کسی که جام مرگ را می نوشد در واقع مرگ را برای همیشه می میراند و به بی مرگی و حیات ابدی می رسد. مرگ در حقیقت پا نهادن به دنیای دیگری است. انسان نمی میرد، آنچه می میرد جسم مادی اوست که از بین می رود و حقیقتش تازه حیات می یابد. بزرگان برگرفته از قرآن، حیات را سه مقطع کرده اند. دنیا، برزخ و قیامت؛ که در واقع همان آخرت است که از برزخ تا قیامت شروع می شود .
چون انسان باید به سوی ابدیت و کمال برود باید قابلیت حرکت به برزخ و مرگ جسمانی را داشته باشد این تحولات باید با مرگ انجام شود .

ادامه »

صفحات: 1· 2

حالات اطرافیان محتضر

حضرت می فرمایند : فرد در حال احتضار در میان برادران مهربانش و همسر گریانش و مادری که از اندوه او بر سینه می کوبد است و در حال سکراتی است که نمی تواند برای دیگران عکس العملی نشان دهد و در غم و اندوه بسیاری درگیر است و در ناله ای دردناک و حالت انتظاری که بسیار رنج آور است به سر می برد.  این حالت جان دادنی است که او را کشان کشان می برند و باید از این عالم خارج شود.

در پایان حضرت با سوالی عبرت انگیز می فرمایند : آیا این خویشاوندان می توانند مرگ را از او دفع کنند؟ که جواب کاملا روشن است. این سوال نشان می دهد که هر چقدر هم دلبستگی ها ریشه دار باشد در لحظه مرگ فایده ای ندارد و قطعا انسان اگر تا لحظه مرگ توبه نکرده باشد و در حالت اضطرار توبه کند پذیرفته نیست.

بیشتر نگرانی های ما در برزخ است به فرمایش امام صادق شما برای روز قیامت و محشر نگران نباشید بلکه آنچه باید از آن بترسید و نگران باشید عالم برزخ است. امیر مومنان در نهج البلاغه اشاره دارند که تا دم مرگ مهلت دارید و وقتی زمان مرگ فرا برسد دیگر فرصت نیست . هنوز تا زمانی جان به گلوگاه نرسیده فرصت توبه وجود دارد و چون آن زمان بسیار حساس است حال توبه به او دست نخواهد داد و شیطان در آن زمان نقش بسیاری ایفا می کند. این است که باید برای عاقبت بخیری دعا کرد.

حضرت می فرمایند آگاه باشید  که هنوز عمری دارید و هنوز پرونده ها باز است و بساط توبه گسترده است، می شود توبه کرد و حافظ هم به این مطلب اشاره می کند و می گوید:تو را ز کنگره عرش می زنند صفیر….
پیش از آنکه چراغ عمل خاموش شود برای گنهکار و بدکار نیز امید بازگشت هست و اگر فرصت تمام شود و اجل و مدت عمر پایان پیذیرد و اگر در آن زمان به توبه روی بیاورید ممکن است، ایمان بلرزد. چون هنگام مرگ ممکن است انسان تحت تاثیر شیطان قرار گیرد و حتی برای یک نفس بیشتر حضرت می فرمایند از آن ایمان مستمر برای خود پیدا کنید ایمانی که محکم است و ثابت است .

نامه امام علی علیه السلام به امام حسن مجتبی (وصیت به امام حسن)
اینکه چرا امام حسن علیه السلام مخاطب ویژه این وصیت نامه هستند، «از حرم نمی گویند الا به محرم» همانطورکه می دانید آنکه برگزیده تر است، باید مخاطب قرارگیرد تا بقیه دریابند که چه باید بکنند.
دراین نامه حضرت به چهارده ویژگی اشاره می نمایند که در مورد همه ماست و دردهای همه نوع بشر است. نسخه این دردها نیز توسط خود حضرت بیان می شود.

ادامه »